Er is behoefte aan samenhang, aan een besef van verbondenheid. Maar tegelijkertijd vraag je je af: wie of wat gaat daarvoor zorgen?
Verbondenheid uit zich bij veel mensen in zorgen voor de naasten, demonstreren voor de goede zaak en zo nu en dan meebrullen in het voetbalstadion. Aan de andere kant voelt ‘het collectief’ voor velen weer als te dwingend; als een noodzakelijke opoffering voor een anonieme zaak.
Maar er is een ongemerkte, diepere vorm van verbondenheid. En die is gebaseerd op afhankelijkheid.
Wederzijdse afhankelijkheid is de nuchterste vorm van verbondenheid. Je kunt niet zonder elkaar, ook al zou je het willen.
Dat is het positieve van deze tijd. Hoe vreselijk ook, misschien geven de recente ontwikkelingen de copernicaanse omwenteling wel de zwieper die zij nodig heeft. Ze brengen niet de hele wereld bij elkaar, maar versterken de verbondenheid tussen mensen en landen met dezelfde belangen. Ze maken zichtbaar hoe afhankelijk we zijn van elkaar.
Roland van der Vorst is Head of Innovation bij de Rabobank en publiceerde deze column ook in het Financieele Dagblad.
