Stel je eens voor dat we een bondscoach hebben die niks van voetballen afweet… Ja? Heb je hem? Stel je dan eens voor dat ons armoedebeleid gemaakt wordt door mensen die niks van armoede afweten.
Als armoede je leven bepaalt… ‘Gewoon mens zijn’ is er dan haast niet bij. Het is te gek voor woorden wat je dan uit de kast moet halen om je hoofd boven water te houden. Beleidsmakers hebben geen idee. Daarom schreef Tim ’s Jongens een boek om armoede aan hen uit te leggen.
Gisteren heb ik met verbazing zitten kijken naar Prinsjesdag. We maken het wederom onnodig ingewikkeld. Partijen vallen over elkaar heen om armoede te bestrijden en hebben de mond vol van bestaanszekerheid. Zoals ik al jaren in eerdere artikelen in de media heb geschreven. Zo moeilijk kan het niet zijn. We voegen wederom enkel complexiteit toe door weer geld rond te gaan pompen via toeslagen. Onnodig complex en we weten inmiddels wat er van komt. Een boel ellende en het kost de belastingbetaler nog veel meer omdat het controlesysteem op volle toeren moet gaan draaien… En het geld komt ook niet eens bij de mensen terecht op het moment dat ze dat het hardst nodig hebben.
Als je in armoede leeft, kom je daar maar moeilijk uit. Onderzoek daarnaar werd veel gedaan in achterstandswijken en onder migratiekinderen, maar nu is aangetoond dat die wetmatigheid ook opgaat voor kinderen van het platteland.
De energietoeslag die nu over ons land uitgerold wordt is – wederom – een voorbeeld waarom we hoognodig over moeten stappen naar een basisinkomen, vindt Wim-Heerke Spronk van Geluk Centraal, hoewel hij in plaats van basisinkomen liever Maatschappelijk Inkomen gebruikt.
De vakantieperiode is aangebroken, een moment van rust en reflectie. Dit biedt een uitgelezen kans om terug te blikken op de ontwikkelingen sinds mijn artikel ‘Anders denken, betekent fundamenteel anders doen’ in het FD en andere media eind 2021. Hierin pleitte ik voor een noodzakelijke systeemvereenvoudiging, en de oprichting van Vereniging Geluk Centraal volgde kort daarna.
Het is de derde zaterdag in september, sterfdag van André Hazes. De avond nadert en een flinke regenbui zorgt ervoor dat ik de schemerlampen al vroeg aandoe. Ik nestel me op de bank en pak mijn nieuwe boek: ‘Voor ieder wat waars’ van Rob Wijnberg. Een boek over hoe waarheid ons verdeelt en ons ook weer kan samenbrengen. Omdat ik binnenkort naar zijn theater voorstelling ga lijkt het me fijn om wat ingelezen te zijn. Het is tenslotte een heel thema dat hij aanpakt. Na een uurtje lezen stop ik ermee. Even weer naar het hier en nu: lui, regen en schemer. Geheel in sfeer pak ik de zapper en zet ik de tv aan. Raak! Ik word meegenomen in de politieke stand van zaken op dit moment. De partij peilingen doen het goed met hun immense nieuwswaarde. Overstappers van CDA naar BBB en NSC spreken zich hartstochtelijk uit over hun behoefte aan nieuwe politiek, volgens mij een behoefte van de gemiddelde Nederlander. Maar wat is dan die nieuwe politiek? Willen we meer dan oude wijn in nieuwe zakken?
De aanleg van riolering is de meest effectieve stap geweest voor de volksgezondheid. En als de overheid mensen hun schulden kwijtscheldt, verdient ze dat dubbel en dwars terug door een afnemende zorgvraag. Laten we daarom eens focussen op gezondheid. Dat is hard nodig ook, want ons zorgsysteem staat kort voor een infarct.
Onze democratie staat onder druk. De samenleving pikt het niet meer dat een vooruitgeschoven elite de lakens uitdeelt. Van de liberale gedachte dat iedereen alles kan bereiken als hij maar wil, daar blijkt na veertig jaar oefenen niks van te kloppen. Het maakt wel degelijk uit waar je wieg staat. Daarom gaan we met gele hesjes of trekkers de straat op en stemmen we op populistische partijen.
Charles Eisenstein beredeneert in ‘Naar een economie van verbinding’ een geldsysteem met negatieve rente. Je hebt dan liever geen bezit en uitgeven met winstoogmerk is dan af te raden. Gevolg is een krimpende economie, geen ‘Bullshit Jobs’, veel vrije tijd en een verbindende samenleving waarin we elkaar verder helpen. Volgens Eisenstein zijn we al op weg daarnaar toe en kan het ook niet anders. Want de aarde kan ons kapitalisme niet meer aan.