De wereld kijkt opnieuw met verbijstering naar de Verenigde Staten. De voormalige president Donald Trump laat wederom zien hoe hij politiek bedrijft: niet als een staatsman met visie en morele principes, maar als een puur transactionele leider. Een man die alles ziet als een onderhandeling, waarbij enkel macht en eigenbelang de drijfveren zijn.
De vakantieperiode is aangebroken, een moment van rust en reflectie. Dit biedt een uitgelezen kans om terug te blikken op de ontwikkelingen sinds mijn artikel ‘Anders denken, betekent fundamenteel anders doen’ in het FD en andere media eind 2021. Hierin pleitte ik voor een noodzakelijke systeemvereenvoudiging, en de oprichting van Vereniging Geluk Centraal volgde kort daarna.
De uitdagingen van vandaag worden vaak doorgegeven aan de volgende generaties zonder rekening te houden met de gevolgen voor hun toekomst. De beslissingen die nu genomen worden door de huidige leiders in de overheid en het bedrijfsleven, zullen diepgaande effecten hebben op de kwaliteit van leven van onze kinderen en kleinkinderen. Toch lijkt de huidige generatie leiders vaak vast te houden aan verouderde ideeën en methoden, waardoor echte vooruitgang stagneert.
Ik denk dat veel mensen met oud leiderschap bedoelen: pragmatisch aanrommelen. Daar heeft men het mee gehad. Terwijl je ook zou kunnen zeggen: in onzekere tijden is pragmatisme juist handig: je kunt soepel meebewegen met de omstandigheden.
Dit jaar, ergens november is de verwachting, wordt de 8 miljardste wereldburger geboren. Geluk Centraal vraagt mensen aan die wereldburger een brief te schrijven. Bothilde Buma is directeur-bestuurder bij woningcorporatie Woonservice Drenthe. Zij hoopt op een meisje dat de kracht heeft verder te gaan de mannenwereld te doorbreken.
Net als Hans Spekman, voormalig PvdA-raadslid, wethouder, Kamerlid en partijvoorzitter, roep ik samen met de verenigde vooruitdenkers op tot een nieuwe benadering van populisme: niet gericht op de leiders, maar op de anders denkenden. Mijn oproep komt op een moment dat er in de media nog te vaak aandacht is voor personen in plaats van de thema’s die de samenleving werkelijk bezighouden.
Het onverwachte vertrek van Pieter Omtzigt heeft mij en velen verbaasd en teleurgesteld achtergelaten. Omtzigt stond bekend als een volksvertegenwoordiger met een voorbeeldfunctie, maar zijn abrupte vertrek van de formatietafel roept vragen op over leiderschap en integriteit in de politiek. Wat mij betreft kan hij beter helemaal thuisblijven, de reden doet er namelijk al helemaal niet meer toe. Het gaat hier fundamenteel om ongepast gedrag.
Met de verkiezingen in aantocht ben ik samen met de verenigde vooruitdenkers, wetenschappers en betrokken burgers van Geluk Centraal de programma’s eens gaan vergelijken op overeenkomsten. Wat ons opviel is dat bijna alle partijen zo ongeveer dezelfde oplossingen bedenken om de problemen in ons land het hoofd te bieden. ’t Is een tientje meer of minder op het minimumloon, ’t is voor de stikstof 2030 of 2035, ’t is misschien wel of zeker wel kernenergie, ’t is boeren zelf laten kiezen of verplicht uitkopen, ’t is wel of geen eigen risico in de zorg. ’t Is een beetje hier en daar bijschaven.
Een nieuw sociaal contract, dat is precies wat Nederland nodig heeft. Want we zijn als landje nogal vastgelopen met de huidige contracten tussen overheid en samenleving. Heel veel ervan zíjn niet eens sociaal. Geluk Centraal heeft wel een idee over die contracten.
Samen met de vooruitdenkers van Geluk Centraal ben ik een sterk voorstander van dienend leiderschap en een revolutionaire herdefiniëring van de rol van geld in onze samenleving. Het is de hoogste tijd om kritisch te kijken naar de rol van banken en energiebedrijven en de verantwoordelijkheid die zij hebben tegenover de mensen die ze zouden moeten dienen. De huidige situatie, waarin huishoudens worstelen terwijl deze bedrijven buitensporige winsten behalen, is niet houdbaar en benadrukt de dringende noodzaak van verandering. Het is hoog tijd om te streven naar een economisch systeem dat niet alleen welvaart creëert, maar ook rechtvaardigheid en welzijn voor iedereen bevordert.