Het lijkt een modern verschijnsel, maar wist u dat de cancelcultuur alles behalve nieuw is? Binnen het dierenrijk worden dieren verstoten die gedrag vertonen dat slecht is voor het voortbestaan van de groep. En rond 500 voor Christus was dit onderdeel van het Griekse democratisch proces. Als het volk vond dat een leider kapsones had of tiranniek was, kon deze leider via een stemming van het volk voor 10 jaar verbannen worden op straffe van de dood. Cancelen dus.
Staat ‘ons’ tegenwoordig iets niet aan, dan drukken ‘we’ gewoon op de cancelknop. Probleem opgelost. Veel te makkelijk natuurlijk, maar toch is er lering te trekken uit het cancelen omdat het aangeeft wat ‘we’ ontoelaatbaar vinden. Ik voorspel daarom dat het niet lang duurt tot een gebouw met een negatieve klimaatimpact dit rijtje haalt. Ik heb zelfs al een kandidaat: het nieuw te bouwen Museum des 20. Jahrhunderts in Berlijn.
Deze ‘climate killer’, zoals het in de volksmond al genoemd wordt, is ontworpen met CO2 intensief beton als hoofdbestanddeel en heeft door de zeer open interne structuur een dure en complexe energie- en ventilatiehuishouding nodig. Toen de uitvraag voor het ontwerp van dit museum gedaan werd in 2014 keken we hier als maatschappij kennelijk anders naar. Maar tijden veranderen en in de huidige polycrisis met hoge inflatie, torenhoge energieprijzen, klimaatverandering en (dreigende) materiaaltekorten is dit geen toekomstbestendig ontwerp meer.
Hoewel ook ik vind dat het ontwerp voor dit gebouw niet meer voldoet, dringt de vraag zich op of we met het risico op cancelen nog wel ontroerend goed kunnen ontwikkelen. Vastgoed gaat lang mee en voor nieuwbouw geldt dat de ontwikkeltijden lang zijn. Dus eigenlijk weet je nu al dat de (matig duurzame) keuzes van vandaag morgen achterhaald zullen zijn. En wat is de consequentie voor de huidige voorraad met een slechte energieprestatie: wordt die ook gecanceld met alle gevolgen van dien? (Energielabel C kantoren anyone?)
Een oplossing kan gevonden worden in regeneratief ontwerpen en bouwen. Hierbij verbetert het vastgoed de omgeving, onder andere omdat er oog is voor de ecologische en sociale kant. Vastgoed dat de omgeving versterkt kan volgens mij nooit gecanceld worden, it keeps on giving back. Of het aan onze smaak blijft voldoen is een tweede, want over smaak valt immers niet te twisten. Kijk maar naar The Voice.
Anke Verhagen is Manager Innovatie en Duurzaamheid bij Rabo Smartbuilds en publiceerde deze column ook in de Cobouw.