Nederland kan gemakkelijk de paar honderd asielzoekers per gemeente opvangen. Het probleem is niet de instroom van vluchtelingen, maar het visieloze beleid dat de opvang chaotisch en ineffectief maakt. In plaats van vluchtelingen als de oorzaak van onze uitdagingen te zien, moeten we kijken naar waarom mensen vluchten en daar beginnen met het zoeken naar echte oplossingen.
Afgelopen vrijdag hebben we zitten kijken naar een Minister-President die zichzelf vernedert, doordat hij strategische domheid zonder enige feitelijke onderbouwing probeerde te verdedigen. Opnieuw werden de asielzoekers (lees mensen) het middelpunt van een zogenaamde ‘asielcrisis.’ Maar de vraag is: hebben we wel echt een asielcrisis? Nee, natuurlijk niet! Dit wordt om politieke redenen als zodanig gepresenteerd, terwijl de kern van de problemen ergens anders ligt?
In feite gaat het om gemiddeld nog geen 150 mensen per gemeente, mensen die we eenvoudig kunnen opvangen. Waar hebben we het over?
Het is absurd dat deze vluchtelingen de schuld krijgen voor problemen en uitdagingen in onze samenleving. In werkelijkheid ligt de oplossing veel dieper en moet er eerst ook gekeken worden naar de oorzaken van vluchtelingenstromen.
De werkelijke crises: oorlog, klimaat en beleid …
De uitdagingen waar we mee te maken hebben, zoals de wooncrisis en de klimaatcrisis, zijn reëel. Maar door deze samen te vatten in een ‘asielcrisis’ worden problemen afgewenteld op mensen die simpelweg proberen te overleven. We hebben geen asielcrisis, maar een opvangcrisis die is ontstaan door visieloos beleid. De vraag is: waarom vluchten mensen en wat kunnen wij daaraan doen?
Samen met de verenigde vooruitdenkers en wetenschappers van Geluk Centraal pleit ik ervoor de discussie bij de wortel aan te pakken: de oorzaken van vluchten. Dit vraagt om een eerlijke blik op de rol die Nederland, en breder gezien de Westerse wereld, hierin speelt.
Waarom vluchten mensen?
- Oorlogsvluchtelingen: Mensen die oorlog ontvluchten, zoals in Syrië of Afghanistan, komen vaak uit landen waar het Westen betrokken is geweest in conflicten. Nederland maakte bijvoorbeeld deel uit van de ‘coalition of the willing’ in Irak, gebaseerd op onjuiste informatie over massavernietigingswapens. Onze interventies hebben vaak chaos achtergelaten, en als gevolg daarvan worden we geconfronteerd met vluchtelingenstromen die wij mede hebben veroorzaakt. Het is dus niet alleen een morele kwestie, maar ook een verantwoordelijkheid om mensen op te vangen die de gevolgen van deze conflicten ontvluchten.
- Klimaatvluchtelingen: In grote delen van de wereld zijn momenteel miljoenen mensen op de vlucht voor overstromingen of droogte, veroorzaakt door klimaatverandering. Dit is geen lokaal probleem, maar een globaal resultaat van het gedrag van industrielanden zoals Nederland. Onze ecologische voetafdruk is enorm en we dragen bij aan de opwarming van de aarde, terwijl landen zoals Pakistan de grootste gevolgen dragen. Hetzelfde geldt voor de hongersnood in de Hoorn van Afrika. Door ons handelen zijn we direct verantwoordelijk voor deze vluchtelingenstromen.
- Economische vluchtelingen of ‘gelukszoekers’: Het beeld van jonge mannen uit veilige landen die ‘het beter willen krijgen’ wordt vaak als excuus gebruikt om asielzoekers te weren. Maar het onderscheid tussen economische migranten en vluchtelingen is complex. Nederlanders die na de Tweede Wereldoorlog naar Canada of Australië vertrokken, werden ook niet gezien als gelukszoekers, maar als mensen die een beter leven zochten en tegelijk bijdroegen aan de economie van hun nieuwe land. Het is hypocriet om deze groep vluchtelingen af te schilderen als onwelkom, terwijl we zelf historisch gezien dezelfde route bewandeld hebben.
De werkelijke oplossing
De kern van het vraagstuk ligt in de oorzaken van migratie. Als we iets willen veranderen aan het aantal vluchtelingen dat naar Europa komt, moeten we kijken naar onze rol in oorlogen, klimaatverandering, en economische ongelijkheid. Dat begint bij een eerlijk beleid over onze verantwoordelijkheid in deze crises.
- Oorlogsvoering: Nederland en andere westerse landen moeten stoppen met het ondersteunen van oorlogen in naam van stabiliteit. De gevolgen van deze conflicten zijn verwoestend en leiden tot vluchtelingenstromen die we vervolgens niet willen opvangen.
- Klimaatverandering: De verantwoordelijkheid voor klimaatvluchtelingen ligt direct bij de industrielanden die de meeste schade aanrichten. We moeten onze uitstoot drastisch verminderen en actief bijdragen aan klimaatverandering omkeren, vooral in de meest getroffen gebieden.
- Eerlijke opvang en integratie: Mensen die vluchten, of dat nu om economische of politieke redenen is, verdienen een eerlijke kans op een nieuw leven. In plaats van hen te zien als een last, moeten we ze beschouwen als een waardevolle bijdrage aan onze samenleving. Laat hen participeren in de arbeidsmarkt en de samenleving. Mensen zullen uiteindelijk liever terugkeren naar hun land van herkomst als daar weer stabiliteit heerst, maar we kunnen ook overwegen dat zij een verrijking vormen voor onze eigen economie.
Vertrouwen in plaats van wantrouwen
Het huidige asielbeleid is gebouwd op wantrouwen: je moet terug, tenzij je overtuigend kan bewijzen dat je mag blijven. Dit creëert bureaucratische processen die niet effectief zijn. Wat als we dit omdraaien? Vang vluchtelingen op met vertrouwen. Help hen integreren, geef ze de mogelijkheid om mee te doen in de samenleving en laat hen hun kennis en kunde inzetten. Dit creëert niet alleen meer draagvlak, maar ook een menselijker en duurzamer beleid.
De asielcrisis waarover nu zoveel gesproken wordt, is in feite geen crisis, maar het gevolg van beleidskeuzes en een gebrek aan visie op de werkelijke oorzaken. De opvangcrisis is te wijten aan ondoordacht beleid, niet aan het aantal vluchtelingen. Als we werkelijk willen werken aan een oplossing, moeten we beginnen met het aanpakken van de oorzaken van oorlog, klimaatverandering en economische ongelijkheid. Tot die tijd is het onze verantwoordelijkheid om mensen ruimhartig op te vangen. Want uiteindelijk zijn wij mede de veroorzakers van de problemen waar deze mensen voor vluchten.
Dick Schoof, dit vraagt om moedige keuzes, eerlijkheid over onze rol in de wereld en de bereidheid om niet langer de vluchtelingen als zondebok te gebruiken voor de crises die we zelf hebben gecreëerd.
