Laatste berichten Media

Deze week viel in Amsterdam de drukpers van De Telegraaf stil. We lezen niet of nauwelijks nog een papieren krant. De sluiting is ook symbolisch: de journalistiek verandert, sneller dan veel redacties kunnen bijbenen. Nieuws is handel geworden, net als de verkoop van tweedehands auto’s. Dat moeten we ons niet laten gebeuren. Want journalistiek en democratie gaan hand in hand!

De aanleiding voor dit essay ligt in de constatering dat de huidige journalistiek haar verbindende, controlerende en informerende functie steeds minder vervult. Door commercialisering, versnippering via sociale media en het verdwijnen van lokale infrastructuren raakt journalistiek vervreemd van haar maatschappelijke opdracht.

Net als Hans Spekman, voormalig PvdA-raadslid, wethouder, Kamerlid en partijvoorzitter, roep ik samen met de verenigde vooruitdenkers op tot een nieuwe benadering van populisme: niet gericht op de leiders, maar op de anders denkenden. Mijn oproep komt op een moment dat er in de media nog te vaak aandacht is voor personen in plaats van de thema’s die de samenleving werkelijk bezighouden.

Vandaag kwam het nieuws naar buiten dat het aantal asielaanvragen in Nederland voor het eerst in vier jaar is gedaald. Hoewel dit op het eerste gezicht goed nieuws lijkt, brengt het ook een golf van politieke interpretaties en retoriek met zich mee. De term die hierbij steeds meer opduikt, is het ‘FABER-effect’, genoemd naar de PVV-minister van Asiel en Migratie, mevrouw Faber. Maar wat houdt dit effect precies in? En nog belangrijker, in hoeverre klopt het dat de daling van asielaanvragen hieraan toe te schrijven is? Tijd om de feiten op een rij te zetten.

Het afgelopen jaar heeft de wereld opnieuw laten zien hoe onzeker, verdeeld en soms pijnlijk het leven kan zijn. Oorlog, kansenongelijkheid, klimaatverandering, en een groeiende wooncrisis drukken zwaar op onze collectieve schouders. De geopolitieke spanningen tussen Amerika, Europa en China, en de tragedies zoals het conflict in het Midden-Oosten, maken duidelijk dat de wereld verre van stabiel is.

De politiek lijkt steeds vaker haar eigen principes en achterban te verloochenen. Dit sentiment bracht Geluk Centraal ertoe om na de kritiek op de BBB en haar minister Femke Marije Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) ook de andere coalitiepartners onder de loep te nemen. Maar hoe zit het met de VVD? Verloochent de partij haar achterban, of weerspiegelt de achterban juist de koers van de partij?

De actuele ontwikkelingen rond minister Femke Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), die herhaaldelijk kritiek krijgt vanwege beleid die lijnrecht indruist tegen de belangen van boeren en burgers, bevestigen waar we bij Geluk Centraal al sinds mei 2022 voor waarschuwden.

In Den Haag wordt het NK-Politiek afgewerkt. PVV, NSC en VVD staan in de kwart finale. O ja, BBB ook. Van onder de Haagse kaasstolp houden parlementair verslaggevers ons op de hoogte van de wedstrijd. Het gaat om uithoudingsvermogen, tactisch manoeuvreren en laverend uit de lijn van het schot vandaan te komen.

Ben je het ook zat, al die politici in de media? Met BBB en NSC zouden we andere tijden tegemoet gaan. Tot aan de verkiezingen heb ik er nog niet veel van gemerkt. Of het moet zijn dat we van alle slechts dat we hadden, nu naar de overtreffende trap daarvan aan het kijken zijn.

Als een vuur verspreiden alle nieuwe technologieën zich, in alle richtingen, van mobiliteit tot luchtvaart, van ICT tot genetische manipulatie, en van AI tot stedenbouw. Allemaal technologieën – complexe niet organische ‘bestanden’ – die als ze niet actief gevoed worden, snel zouden vervallen, en weer door de natuur zouden worden overwoekerd en geïncorporeerd. Wij mensen hebben er wereldwijd een 24/7 dagtaak aan, om al deze systemen van grondstoffen en energie te voorzien. Ondertussen eten deze systemen onze planeet op: de mensgemaakte massa weegt naar schatting in 2050 twee keer zoveel als alle levende organismen bij elkaar (alle planten en dieren). Dat is niet vol te houden. Wij mensen zijn geen plaag, wij voeden een plaag: het artificiële. De olifant in de kamer mag niet langer genegeerd worden! Hoe zit dat? 

Als je het nieuws volgt kun je niet anders dan tot de conclusie komen dat we er hier op aarde een mooie Janboel van aan het maken zijn. Maar als je naar de cijfers kijkt, vergaat het ons beter dan ooit en gaan we dankzij groene energie een nog veel mooiere tijd tegemoet. Rob Wijnberg schreef in zijn nieuwe boek ‘voor ieder wat waars’ over die tegenstelling.

De haatdragende kant van social media, met name die van X (voorheen Twitter), stond centraal in een aflevering van het achtergrondenprogramma Zembla. Het programma traceerde een aantal vuilspuiers en vroeg ze naar hun drijfveren. Ze bleken niet goed snik en je kreeg zo maar het gevoel dat ze geen idee hadden wat ze aanrichtten met hun vaak bedreigende teksten, alsof ze het in de voetbalkantine riepen in plaats van de wijde wereld injoegen.