De stikstofproblematiek is niet bepaald van deze tijd. Al in de jaren negentig waarschuwden wetenschappers voor het stikstofprobleem. RIVM schreef in ‘Zorgen voor Morgen’ dat het fosfaatprobleem voor 90 procent en het stikstofprobleem voor 80 procent van de landbouw komt. Milieu-groeperingen bepleitten een halvering van de veestapel. Maar Het Landbouwschap was tegen vanwege de financiële gevolgen voor de sector.
De sector… Het Landbouwschap had als doel boeren, landarbeiders en agro-industrie met één verhaal naar buiten te laten komen. Toen al lukte het de agro-industrie (veevoer, slachterijen, zaad- een bestrijdingsmiddelen) hun stempel op de héle industrie te drukken, boeren inbegrepen. Op politiek niveau werden daarom toen én nu veranderingen tegengehouden door partijen die zeggen achter de landbouw staan. Maar vroeger én nu drijven juist die partijen boeren regelrecht het faillissement in.
(tekst gaat verder onder de afbeelding)
De CO2-waarschuwing is nog veel ouder, we kwamen een krantenartikel tegen uit 1912 (!) waar gewaarschuwd werd voor het broeikaseffect, dat ontstaat door fossiele verbranding waarbij CO2 vrijkomt dat als een deken om de aarde zit, waardoor warmte er wel in kan, maar moeilijker er uit.
Opwarming van de aarde van nu komt door de CO2 van dertig jaar geleden. Dus alles wat we sindsdien uitstoten hebben we nog aan opwarming van de aarde voor de boeg. Een vakantiehuisje koop je daarom maar beter in Noorwegen dan in Zuid Frankrijk, en laten we ons voorbereiden op een nieuwe stroom vluchtelingen: mensen die verzengende hitte ontvluchten. Want ook op dat thema lijkt de politiek compleet verrast en overrompeld terwijl het allemaal al lang bekend was.
Hoe komt het toch dat de politiek niet in staat is als een echte kapitein het land, Europa, de wereld de juiste koers te laten varen? Dat CO2 pas over dertig jaar pas problemen oplevert kan toch geen argument zijn nu niets te doen? En dat we niet gewaarschuwd zijn voor klimaatverandering, dat is dus ook niet zo.
Lange halen, snel thuis
Dat de kapiteins het schip niet op koers houden heeft alles te maken met het systeem waarbinnen ze moeten, maar ook kunnen en blijkbaar wíllen opereren. Door het fundament van nu is de korte termijn veel interessanter om macht te krijgen en houden.
De succesvolle rooklobby, de wapendiscussie in de VS, maar op kleinere schaal ook de invoering van statiegeld op plastic flesjes, het terugdringen van de snelheid naar 100 kilometer per uur en niets doen aan gezondheid terwijl corona daar toch het grootste slagveld veroorzaakt: het zegt iets over de systemen waarbinnen we onze besluiten nemen.
– Eens in de vier jaar verkiezingen leidt naar korte termijn-oplossingen die het goed doen bij kiezers.
– Lobbyisten met financiële belangen zitten veel te dicht op de besluitvorming.
– Schiphol, Shell en Philips keren bonussen uit op jaarsuccessen.
– Media hanteren economische modellen, worden afgerekend op lees-, kijk en luistercijfers en pakken daarom hun rol niet.
Het zijn ingrediënten die de macht machtiger maakt en ‘na ons de zondvloed’ in de hand werkt. Dat als je vraagt ‘waar word jij gelukkig van’, dat je dan als antwoord ‘een gebakje’, ‘een boot’ of ‘een miljoen’ krijgt.
Heropbouwen vanaf het fundament
Voor Geluk Centraal is geluk echter iets heel anders. Wij sturen op de pijlers gelijkheid, gedrag, groen en gezond. We zijn daarom voor een maatschappelijk inkomen (voorheen basisinkomen) zodat iedereen gelijke startkansen heeft. We bepleiten een Derde Kamer waarin een aangewezen groep mensen uit de samenleving belangrijke thema’s tot wetsvoorstellen ombouwt zonder dat ze herkozen hoeven worden. En de Publieke Omroep van voor het internettijdperk moet hoognodig vrijgemaakt worden van economische drijfveren.
De structuren waarlangs besluitvorming nu lopen, werken niet meer. De LTO lobbyt voor boeren, maar de meeste boeren hebben die club al lang verlaten. De ANWB praat namens automobilisten maar jouw lidmaatschap gaat over pech onderweg. De industrie krijgt tien jaar de tijd statiegeld op plastic flesjes in te voeren maar doet niets. De rooklobby zit mee aan tafel om… tja, natuurlijk gewoon om veranderingen tegen te houden.
En als het je te warm onder de voeten wordt, dan ga je niet naar een praattafel, zoals de supermarkten niet naar Remkes gingen om over stikstof te praten, terwijl zij toch heus de boeren uitmelken door ze schandalige prijzen te bieden voor hun producten. Onderwijzers en verzorgden kom je ook niet tegen aan die praattafels, die worden vertegenwoordigd door hun managers die de vierkante meter prijs van hun gebouwen meenemen in besluitvorming.
Geluk Centraal wil niet verder in dat systeem, we willen zelfs niet vanuit het systeem ombuigen. Wij denken dat op alle fronten van de samenleving we terug moeten naar het fundament, kijken wat het doel is, en vandaar weer her-opbouwen. Met ons Maatschappelijk Inkomen realiseren we dat al grotendeels. Want dat leidt vanzelf tot herziening van heel veel. Zo kijkt een ondernemer dan wel uit af te keuren werk aan te bieden, want dan komt er gewoon niemand. Daarbij kun je met een MI veel makkelijker sturen, tot op adresniveau zou je nu iemand kunnen helpen in verband energie- en inflatie-armoede.
Wij willen ook werken naar een beprijzing volgens ‘de vervuiler betaalt’. Dat maakt gezond eten goedkoper, dus een gezond leven ook.
Een gezond leven, in een groene samenleving, waar iedereen gelijke kansen kan pakken: daar word je toch gelukkig van? Dus moeten besluiten daaraan voldoen.
