De woorden economie en ecologie zijn samenvoegingen van eco met nomie en logie. In ons taalgebruik zijn we geneigd te zeggen dat economie een wetenschap is die zich bezighoudt met productie, distributie en consumptie van goederen en diensten. Ecologie is de wetenschap van de natuur. Maar letterlijk vertaald klopt dat niet. Bij economie en ecologie gaat het immers om hetzelfde: om de ecos. Ecos komt van oikos en dat betekent ‘huis’, waarbij ‘huis’ ook overdrachtelijk kan zijn: het huis van de samenleving, van een land, het huis als de aarde waarop we met z’n allen leven (en waar we er maar een van hebben).
We hebben het dus over de nomie en logie van ‘het huis’.
Nomie komt van nomos, wat staat voor ‘de regel’, zoals we het hebben afgesproken.
Logie staat voor logos, wat ‘woord’ of ‘verhandeling’ betekent. Het staat voor ‘de gedachte’, ‘de rede’, ‘de logica’.
Bij ecologie denken we dus na over hoe we de huishouding regelen.
Bij economie volgen we de regel die daaruit voortvloeit.
Ecologie staat dus feitelijk voor of boven economie. Want je moet eerst goed nadenken, overleggen, filosoferen over hoe je het huishouden van een land of de wereld wil inrichten, voordat je er mee aan de slag gaat. Het is het verschil tussen doel (ecologie) en middel (economie).
Eco is oikos (οἶκος) is huis
Nomie is nomos (νόμος) is de regel
Logie is logos (λόγος) is ‘het woord’, de gedachte, de leerstelling, de logica.
GelukCentraal kijkt altijd eerst naar het fundament als we nadenken over een samenleving waar we allemaal gelukkig kunnen leven. Pijlers die we daar bij gebruiken zijn gelijkheid, gedrag, groen en gezondheid. Als je die tegen het licht houdt met het begrip ‘ecologie’ in je achterhoofd, voelt dat goed. Wanneer je er naar kijkt vanuit wat we verstaan onder ‘economie’ voel je de ongelijkheid al opborrelen, gaat het knagen aan groen en gezondheid, vanwege het gedrag dat economie in de mens losmaakt.
(tekst gaat verder onder de foto)

Economie is een politieke keus
We zullen overigens niet ontkennen dat de economische lijn die we gekozen hebben sinds de industriële revolutie niet tot vooruitgang heeft geleid. En je zult ons ook niet horen beweren dat we nooit voor die lijn hadden moeten kiezen. Met de kennis van toen waren de keuzes zo gek nog niet. Met de kennis van nu wel.

Die politieke keus om welvaart te zoeken ten behoeve van welzijn werkt niet meer. We moeten wat anders zoeken om welvaart te genereren. Na decennia fors groeien blijkt dat meer welvaart juist leidt tot minder welzijn. Zaken als klimaatproblematiek, het verlies van biodiversiteit en meer mensen met een burn-out-out zijn allemaal onlosmakelijk verbonden met ongebreidelde economische groei. We realiseren ons ondertussen dan ook massaal dat er voor welzijn meer nodig is dan alleen welvaart. Want mensen hebben niet alleen koopkracht nodig, maar ook een gezonde omgeving of de ruimte om zichzelf te ontdekken nodig.
Eerst het doel, dan een middel
En daarom is het zo belangrijk het verschil tussen ecologie en economie helder te hebben. Economie, de regels waarmee we ons huishouden inrichten, is niks meer en niks minder dan een politieke keus. We hebben heel lang gekozen welvaart voorop te zetten omwille van een beter welzijn. Op enig moment ging het nog alleen om welvaart. Welzijn raakte uit het zicht. Dat is lang goed gegaan. Maar nu niet meer. Ons land piept en kraakt. We lopen vast. Klimaat en stikstof zijn daar grote bewijzen van. Maar ook een discriminerende politie en Belastingdienst, een premier geen actieve herinneringen heeft aan pijnlijke zaken en zijn Sms’jes zelf mag verwijderen, media die kluitjesvoetballend achter spanning en sensatie aangaan, de toeslagenaffaire waarbij onze overheid nota bene kinderen ontvoert, boeren die kankerverwekkende stof op het land spuiten en een Europese Unie ie die bewijzen wegmoffelt… het verschil tussen arm en rijk groeit, die economische groei komt niet eens terecht bij de mensen die er arbeid voor leveren. Lees daarover het boek Fantoomgroei van Sander Heijne.
(tekst gaat verder onder de foto)

En toch houden we nog steeds vast aan díe economie die ons eerder voorspoed bracht, maar ons nu van de planeet drukt. Het wordt de hoogste tijd een treetje hoger eens weer goed na te denken over de ecologische keuzes die we maken, om op die manier tot nieuwe regels voor onze samenleving te komen: nieuwe regels, nieuwe nomos, nieuwe economie.
Als we er maar gelukkig van worden
Geluk Centraal stelt vanuit de ecologische filosofie dat we de dingen alleen maar moeten doen als we er ook gelukkig van worden. We moeten onze economie daarop aanpassen.