Omdat doorgaan op de economische weg waar we op zitten ecologische onhoudbaarheid is (op Nederlandse ecologische bronnen zouden we 1 van de 12 maanden kunnen leven (Dutch Natural Capital Day viel dit jaar op 9 februari) en het Nederlanders energie/voeding/materiaal gebruik geëxtrapoleerd naar de wereldbevolking vraagt 3,6 planeten (Dutch Overshoot Day viel op 12 april), terwijl in 2050 naar vermoeden de totale mensgemaakte massa het dubbele is van alle organische massa op de planeet.
Jan Willem de Graaf schreef een drieluik over degrowth. Klik onder dit artikel op zijn naam om de andere twee ook te lezen, naast andere bijdragen van Jan Willem aan onze site
We kunnen wel degelijk iets doen, en economie is geen vloek, mits binnen ecologische kaders en niet andersom, zoals nu helaas de praktijk is. Welzijn centraal stellen, of zoals een mooi nieuw Nederlands initiatief het noemt, Geluk Centraal! Van welvaart naar betekeniseconomie. Hier het slot van de driedelige serie over noodzaak van veranderen, met een oproep om feiten niet te laten wegbluffen, door wie dan ook. Niet alleen populisten regeren met een appel op de onderbuik met zeer korte termijn beloftes, maar bijna iedereen in de (sociale media) wereld van likes en dislikes! Hoe kunnen we vanuit een psychologisch perspectief ons kunnen voorbereiden op verandering van richting, zodat als er zich een afslag voordoet we een (hopelijk) meer sustainable weg kunnen ingaan.
- Leef met passie (functioneren als “robot” in een systeemdictatuur is menselijk gezien verre van ecologisch duurzaam).
- Denk kleinschalig en divers! Heel veel kan. Echter, we zijn gewend (verslaafd) aan praktisch alles wat we doen op te schalen naar ‘Bigger than Life’, door blinde copy-paste! We moeten stoppen met geloven in “One size fits all” oplossingen, want die zetten de lokale ecologische kansen en uitdagingen buitenspel.
- Arbeid is de sleutel tot ecologisch herstel biedt, omdat de beschadiging van de ecologie (milieu en natuur) vooral ook het gevolg van het proces van arbeid is.
- Wees uiterst kritisch bij het streven naar efficiëntie. Economisch efficiënte opschaling is ecologisch vaak desastreus! Zelfs in werk en vrije tijdbesteding gaat de lol en passie er snel af, als iedere stap die we zetten continu in prestatie indicatoren en evaluatiesystemen wordt gewogen (zie 1). Waar niets mag mislukken, kan niets nieuws ontstaan! Exploreren, dromen, aanrommelen is de moeder van verandering, en die is hard nodig!
- Wees kritisch naar BigTech innovaties, meestal is in eerste instantie het uitdagende zichtbaar, en komen de serieuze downsides later vanzelf. Een voorbeeld. Het internet of things en in the cloud computing, leidt tot wereldwijde roekelozer opslag van data (foto’s, filmpjes, etc.). Naar vermoeden in 2050 gaan meer energiekosten naar datacentra dan al het vliegverkeer op de planeet voor de Coronacrisis. Daarnaast biedt Innovatieve Technologie vaak uitstekende oplossingen voor verkeerde handelswijzen, waarmee we van de drup in de regen komen (bijvoorbeeld met AI toepassing grootschalige landbouw nog “efficiënter” in de lucht houden)! Tech gaat veel vaker over de dingen goed doen, dan over de goede dingen doen!
- Consuminder! Wat we ook doen – ons huis verwarmen, ons verplaatsen, middelen aanschaffen – laten we ons beseffen dat het echt ook met minder kan. Een dikke trui, of niet elke maand alle vruchten van de wereld in de supermarkt, leven met het seizoen en de tijd van de dag, is geen schande en niet ouderwets en bekrompen. Een 24-uurs economie kost al snel meer dan de ecologie kan bieden.
- Ga niet voor korte termijn populariteit, leef niet voor de likes op de sociale media, maar zoek fysieke verbinding. Besef dat niemand de waarheid in pacht heeft, maar dat het sociale netwerk waarmee we ons identificeren soms meer dan onze rationaliteit onze (on) waarheden definieert (McRaney, 2022).
- Wend je niet af van politiek, maar wees mild. Met alle sociale media en verdeeldheid, valt het politiek bedrijven niet mee! Ons ‘politieke bedrijf’ – te veel partijen, die (soms tegen beter weten in) te veel met zichzelf en hun populariteit bezig (moeten) zijn – biedt nog te weinig perspectief op een wezenlijke omslag naar meer sustainability. Ook hier speelt BigTech (zie punt 4) met al haar algoritmes en verdienmodellen geen mooie rol. Waar we kunnen, moeten we hier ook bewustzijn op ontwikkelen, een mooi initiatief is mi Geluk Centraal.
Nu ik dit zo op een rijtje overzie, besef ik dat dit slechts een paar aspecten zijn die bij de vraag “Wat gaan we niet meer doen?” aan bod kunnen komen. Graag nodig ik u uit, uw suggesties te doen?
Dank voor het lezen.
Bar-On, Y. M., Phillips, R., & Milo, R. (2018). The biomass distribution on Earth. Proceedings of the National Academy of Sciences, 115(25), 6506-6511.
McRaney, D. (2022). How minds change. Amsterdam: Maven Publishing.
