Door Mia Nijland
Peter Pannekoek, ik vond je al leuk maar nu heb je mijn hart gestolen. Jij zegt het waar anderen geen woorden meer vinden. Jouw morele appèl op de politiek zet Pieter Omtzigt aan tot actie. Hij zet een meldpunt op voor hereniging van 1100 ontvoerde kinderen.
Maar jouw wake up call in Dit Was Het Nieuws waarin je de uithuisplaatsing van kinderen vanwege de toeslagenaffaire ‘staatsontvoeringen’ noemt, laat nog veel meer mensen vliegen. Je raakt het gevoel van rechtvaardigheid en de hang naar geluk, twee basale behoeften waartoe wij samen op aarde zijn. Peter, jouw licht schijnt op de weg daar naartoe. Een helder licht dat blijft branden zonder stroom.
De meeste mensen zijn op zoek naar een beetje geluk. De een wat meer dan de ander. Je zoekt alleen of samen met anderen, je zoekt bewust of juist ook niet. Op weg naar geluk blijkt hoe maakbaar het leven wel en niet is. Soms valt het je gewoon toe; wat een geluk! Soms weet je niet eens dat het bestaat of kun je het maar niet vinden; dan heb je vette pech!
Als pechvogel raak je nogal eens betrokken bij hulp- en zorgverleners en andersom. In een samenleving waar die kloof tussen geluk en pech steeds groter wordt, eigenen geluksvogels zich steeds meer toe. De wereld ligt aan hun voeten en de kansen houden maar niet op.
Voor de pechvogels houden de kans wel op. Zij mogen wat tjilpen, fladderen en meedoen als dat zo uitkomt. In die samenleving waar het nest van de sterksten aan de winnende hand is, is niet alleen de Pannekoek-call een eyeopener, maar ook de participatielezing op 25 maart 2022 van Tim ’S Jongers, adviseur bij de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving. Ik kan iedereen aanraden om dit na te lezen of te luisteren Movisie: “Hoe dichten we de kloof tussen de hoopvolle en hooploze?” stelt Tim ’S Jongens. “Hoopvolle mensen mogen van alles zeggen en beslissen over de hooplozen, maar andersom niet.”
Hij weet het zelf nog niet maar ik ben fan van Tim en zijn frisse kijk op: emancipatie, participatie en op ‘de juiste hulp, op het juiste moment op de juiste plek’. Tim spreekt over de ‘hoopvollen’ en de ‘hooplozen’. Twee groepen in de samenleving die beiden -op korte afstand van elkaar- in een eigen wereld leven. Bij de hoopvollen gaat het ondermeer om #happyfew #thewholesystemintheroom en bij de hooplozen mag je bijvoorbeeld denken aan #daklozenopvang. Zijn eigen levensverhaal speelt een grote rol in zijn visie en benadering van de kloof.
Met weinig fantasie is de kloof tussen geluk en pech, tussen rijk en arm, ook door te trekken naar andere gaten in de samenleving en zorg. Zo is er een kloof tussen systeemwereld en leefwereld, beleid en uitvoering, theorie en praktijk, professionele kennis en ervaringskennis, kwantiteit en kwaliteit. Om niet in de afgrond te vallen, wordt dagelijks gewerkt aan tijdelijke oplossingen.
Het zorglandschap zit vol omleidingen, aanpassingen en afsluitingen. Het zijn Pannekoek, Omtzigt en ’S Jongers die ons inspireren om het gat duurzaam te dichten. Daar waar zo’n kloof rechtvaardigheid en geluk van mensen ondermijnt, is een brug onvermijdbaar. Slechts het bouwen van een stevige brug kan verdere ontwrichting stoppen. Alles wat die bouw in de weg staat, moet worden weggenomen en alles wat die bouw bevordert moet worden toegevoegd.
We kunnen daar allemaal aan bijdragen. Als we dat echt willen, lukt dat ook. Kijk maar naar de samenlevingskracht voor Oekraïne. Er is daarbij één voorwaarde: We hebben de overheid nodig als hoofdaannemer. Met de overheid aan zet klaren we de klus en positioneren we rechtvaardigheid en geluk duurzaam in een moreel politiek kompas. Het kompas dat nu ontbreekt en straks staat voor programma overstijgende samenwerking #gelukcentraal.
