Heb jij dat ook weleens? Dat je denkt dat je gek bent en dat dan blijkt dat vooral de omstandigheden bizar en dwaas zijn? Ik merk het in toenemende mate in mijn werk, maar ook daarbuiten. Daarbij weet ik één ding zeker: de leefwereld van mensen staat in dienst van de systeemwereld van organisaties. Het systeem heeft ons in de greep en dat is geen goede ontwikkeling. We moeten hier echt iets mee. Ik nodig je uit om mee te denken vanuit jouw perspectief.
Ons dagelijkse leven leunt op drijfveren die steeds haakser staan op wat veel mensen echt drijft. Er is één selectief en leidend principe: ‘economische groei’. Deze dominantie zorgt ervoor dat ons leven verschraalt en verliest aan balans, een zorgelijke tendens. Het leven en de betekenis ervan voor mensen, raakt steeds verder zoek in de wirwar van macht, organisaties en stelsels. Het systeem is aan zet. De systeemwereld annexeert en bombardeert de leefwereld, waar je bij staat. Word je geraakt, dan ben je uitgeschakeld. Was je op tijd weg, dan heb je nog een kans.
Wat ons wel echt drijft, verschilt van mens tot mens. Welke waarden we belangrijk vinden, ook.
In ons democratisch bestel moet ruimte zijn voor die verschillen en daar gaat het al mis. Iedereen mag van alles vinden maar het systeem beoordeelt de waarde ervan en de media bepalen wat relevant is voor publiciteit. Het gaat ook mis met de enorme hoeveelheid informatie die beschikbaar komt. Drijfveren en waarden, verschillen en overeenkomsten worden zichtbaar in missies, visies, kennis, whitepapers, position papers, databases, artikelen, beleid… Waar de overheid verantwoordelijk is voor het systeembeheer of dit zou moeten organiseren, haakt men hier zonder pardon af. Als het er op aankomt missen we regie en ontbreekt het overzicht.
Verschillen in drijfveren mogen er zijn. De overheid heeft als taak om de grenzen te bewaken. Grenzen vastgelegd in wetten, uitgangspunten, kwaliteitscriteria, regels, protocollen, en daar gaat het weer mis. Politici weten het fijne er niet altijd van of draaien om de hete brei. Ze hupsen een beetje heen en weer en paraderen in hun eigen safe zone. Keuzes die worden gemaakt berusten op de gemiddelde deler. Te vaak voeren tegengestelde belangen de boventoon. De workshop ‘Dansen met het systeem’ kan ons dan een beetje helpen, maar alleen als je het al voor het zeggen hebt.
Het gaat meer dan serieus mis als beroep wordt gedaan op morele, ethische en ecologische kwesties. Die grenzen raken de kern van ons bestaan en maken of breken letterlijk het leven. De politieke aandacht hiervoor is fragmentarisch en onvoldoende. De natuur roept ons voortdurend tot de orde maar politici horen, zien en zwijgen.
Ik ben niet bang, niet in paniek maar maak me oprecht zorgen omdat de realiteit van het leven ons steeds verder door de vingers glipt. Omdat ecologische belangen onder doen voor economische belangen, de leefwereld voor de systeemwereld. Onze systeembeheerders lijken dit anders te zien en richten zich op -voor hen- belangrijkere zaken. Ons doen en laten wordt geregeld door kunstgrepen die niet langer stroken met echte drijfveren, waarden en het echte leven.
Lieve mensen, doe wat je kunt doen in je eigen kring om het leven serieus te nemen. We zitten echt aan het systeemplafond. Systeemtherapie kan ons nog redden.
