Het is zondagochtend, de stad ontwaakt en terwijl ik op het balkon in de zon geniet van mijn koffie, komt er een oude, onverzorgde man voorbij. Zijn gezicht doet me denken aan malle Pietje maar dan zonder sigaar. Hij loopt naast een fiets die is bepakt met oude, volle plastic tassen en dozen. Het is een hoog en breed bouwwerk. Fascinerend hoe hij dit voertuig traag maar moeiteloos voortbeweegt zonder dat er iets valt. Nog boeiender vind ik het hoe dit tot stand is gekomen en vooral wat er allemaal in zit. Tegelijk voel ik een knoop in m’n maag. Hoe triest kan het leven zijn.
Bij een bankje parkeert hij zijn fiets en gaat zitten. Uit de binnenzak van zijn vale en te grote vintage colbert haalt hij een flesje en zet deze aan zijn mond. Het zal deze brandstof zijn die hem op de been houdt. ‘Hij sjouwde van kroegie naar kroegie, al deden z’n voeten ook zeer’. Ik bedenk me dat het daar niet eens van komt. Hij sjouwt gewoon van bankie naar bankie, van afvalbak naar afvalbak en van het marktplein naar de soepplek voor zwervers. Wat zal er in deze man omgaan, hoe kwam hij tot dit bestaan en hoe ervaart hij dit? De vragen schieten door mijn hoofd. Zo op het oog beleeft hij niet veel en ondergaat hij het leven zoals het is. De fiets als zijn eigen tiny house.
Het stadsleven is goed voorzien van mensen zoals Pietje. Sterker nog, het worden er steeds meer. In het nabijgelegen park waar ik regelmatig wandel en geniet van de rust op een vrij bankje, zijn ze ook goed vertegenwoordigd. Jonge en oude mensen, overwegend mannen drinken hier hun biertje, roken hun sjekkie, eten hun restjes en slapen op een bank of in het gras. Eenmaal bijgetankt starten ze op als een diesel, met als doel een volgende halte of de daklozenopvang (alleen die naam al).
De blikjes, peuken en restafval blijven achter op de grond, netjes in een cirkel rondom de bankjes.
Wat moeten mensen zonder een eigen woonplek diep van binnen toch ontheemd zijn. En dan heb ik het nog niet eens over ‘de thuislozen’ met traumatische ervaringen. Mensen die zijn gevlucht uit een oorlogsland of de groeiende groep die de weg is kwijt geraakt, en met een status van ‘verward gedrag’ vaak in niemandsland wonen.
Mijn gedachten gaan weer terug naar Pietje die inmiddels met de kin op de borst in slaap lijkt te zakken. Wat zal hij eigenlijk van de klimaatcrisis vinden? Waarschijnlijk is de opwarming alleen maar gunstig voor hem. Hoe kijkt hij naar de brandstofcrisis? De prijs van zijn brandstof liegt er toch ook niet om. Zal hij een mening hebben over de stikstofcrisis, zal hij voor of tegen de boeren en Caroline zijn, zal hij weten wat erfbetreders zijn en wat hun rol is in het verontrustende steekspel? Zal hij zich interesseren voor de consequenties voor de woningbouw? Ik denk dat deze problematiek een ver van zijn bed show is. Hij ondergaat, slaapt en sjouwt met de fiets als zijn eigen tiny house.
Aantal dak- en thuislozen neemt verder toe
Ik vind het een schrijnende ontwikkeling dat het aantal dak- en thuislozen (wat is het verschil?) steeds verder toeneemt. De gevolgen hiervan zijn levensgroot; slechte gezondheid, eenzaamheid, sociaal isolement, afname van samenlevingsnormen en -waarden, toename van criminaliteit en drugsgebruik.. Ik heb het niet eens over morele aspecten en bestaanszin. Eén van de eerste levensbehoeften en grondrechten van mensen is het hebben van een ‘thuis’. En als je dat niet hebt, hou je dat recht. Niet: eigen schuld, dikke bult maar hoe gaan we dit samen regelen. Door het stadsleven te ondergaan, door gesprekjes met parkbezoekers, door mijn werk met jongeren die zich op het randje van deze afgrond begeven, is de realiteit van mijn zorg, groot genoeg om er iets mee te moeten. En die wetenschappelijke bewijzen? Ze zijn er genoeg.
‘Thuis’ is een Vlaamse soap, het is ook een liedje waar Snelle over zingt, ‘Ik ben thuis’, roep je naar je huisgenoot na een lange werkdag. Het hebben van een thuis is de basis voor ieders bestaan. De een heeft een nog mooier thuis dan de ander. Te veel mensen hebben helemaal geen thuis.
Is er bij Volkshuisvesting eigenlijk iemand die zich hier echt druk om maakt? Ik geloof er niks van. Te druk met echte zaken. Hij sjouwde van crisis naar crisis al deden z’n voeten ook zeer. Andere schoenen misschien?
