Die boerenprotesten zijn voor Geluk Centraal een stevige casus om een standpunt te bepalen. Wij zijn een voorstander van demonstratierecht maar verafschuwen de acties zoals die op dit moment worden gehouden en keuren het radicale gedrag compleet af. Niet alleen omdat ze op de grens van terreur balanceren, maar ook omdat de protesten zich lijken te keren tegen noodzakelijke hervormingen van de manier waarop we met de aarde en ons voedsel omgaan.
Geluk Centraal gaat altijd terug naar het fundament om te kijken hoe we zaken zouden regelen. Dat fundament bouwen we op met onze pijlers gelijkheid, gezondheid, groen én gedrag. En we vragen ons altijd af: worden we er gelukkig van. Gelijkheid staat daarbij voor gelijke kansen en gelijkwaardigheid voor alle inwoners van Nederland.
Als je dat uitgangspunt als meetlat langs de maniakale protesten legt, dan kun je niets anders concluderen als dat de acties nergens op slaan.
Met grote machines als ‘wapen’ en op zeer intimiderende en bedreigende manier je zin willen halen, daar is weinig gelijkwaardigs aan. Erger nog, het frustreert het recht op demonstreren, één van de belangrijkste rechten uit onze grondwet. De boerenacties zoals we die nu zien, gaan de grens van demonstreren echter zwaar voorbij. Het is dictatoriaal je wil op te leggen aan de rest van Nederland, gepaard gaand met (verkeers-)overtredingen, intimidatie en geweld tegen bestuurders en hulpverleners. In app-groepen zijn er zelfs boeren die oproepen om Den Haag maar in de brand te steken. En we kennen uit vorige acties nog allemaal de galgen en doodskisten met namen van politici. De korpschef van de landelijke politie sprak op Radio 1 dan ook niet voor niets over terreuracties. Dit soort acties moeten we verwerpen, zo stevig als maar kan!
Gelijke kansen dwing je niet af met geweld of intimidatie
De actievoerende boeren werpen tegen dat zij gelijke kansen willen als het gaat om hun bedrijfsvoering. In onze ogen is dat echter een verkeerde interpretatie van gelijkwaardigheid. Die gelijkwaardigheid waar wij hierboven over schrijven gaat over gelijke kansen als mens. In onze visie realiseren we dat onder andere door het instellen van een Maatschappelijk Inkomen en een Maatschappelijke Bijdrage (zie ons artikel daarover)
Kijkend naar de boeren, dan geldt dus ook dat de mens áchter de boer gelijke kansen als ieder ander mens moet krijgen. Maar dat is heel wat anders dan dat een bepaalde bedrijfstak met geweld of intimidatie zijn standpunten af kan of mag dwingen. We herkennen natuurlijk dat het zuur, heel zuur, is als een familiebedrijf het niet haalt. Maar daarin is een boerenbedrijf niet anders dan een elektrozaak die na jaren ploeteren de handdoek gooit door concurrentie van grote ketens, kledingzaken sluiten vanwege internet of – wellicht nog beter vergeleken – een door opa opgezette sigarenhandel naar de knoppen gaat omdat we anders met roken omgaan.
[tekst gaat verder na de foto]
Het gaat niet over de boeren maar over hoe we met ons voedsel omgaan
We merken op dat ‘men’ denkt dat het om de boeren gaat. Wij concluderen echter dat het grote probleem niet ‘de boeren’ is, maar de manier waarop we met ons voedsel omgaan.
Volgens Geluk Centraal zijn de pijlers ‘gezond’ en ‘groen’ essentieel in het fundament waarop de landbouw gestoeld moet zijn. Het probleem is dat in het huidige agrarisch beleid precies die twee pijlers ontbreken.
In Frankrijk is er een heuse epidemie van Parkinson-patiënten. De grote concentraties aan patiënten vallen één op één gelijk aan de wijngebieden van het land, een landbouwsector waar (heel) veel landbouwgif gebruikt wordt. De Fransen spreken dan ook niet voor niets over Parkinson als beroepsziekte. Ook in Nederland is zo’n epidemie gaande, ook hier op het platteland. Onder andere professor Bas Bloem waarschuwt er voor, zijn boek De Parkinsonpandemie staat vol met verwijzingen dat er net als in Frankrijk een één-op-één relatie is tussen gewasbestrijdingsmiddelen en de ziekte.
De Europese Unie heeft vorige week nog besloten dat het gifgebruik in 2030 gehalveerd moet zijn.
Als je in de stad woont, heb je er vermoedelijk geen weet van: maar die ‘mooie’ groene grasvelden zijn alleen zo egaal groen doordat ze zijn bespoten om andere kruiden te doden. Aardappelvelden moeten zelfs heel frequent bespoten worden om sowieso nog productief te zijn.
Transitie is onvermijdelijk en ook de boeren gaan daar van profiteren
Als je het bovenstaande leest zul je het met ons – en met gelukkig al heel veel boeren – eens zijn dat we wel moeten veranderen. De transitie van de landbouw gaat van gif naar gezond en van uitputting naar duurzaam en groen.
Daarbij gaat het dus niet om boertje pesten, juist niet! Europese acties als The Green Deal en From Farm to Fork worden opgezet om de producent van het voedsel (de boeren zelf dus) juist méér te laten verdienen. Je krijgt zo niet alleen een duurzamere landbouw maar ook een eerlijker kringloop in economische zin. Biologische boer John Aarnink roept precies datzelfde in diverse talkshows: “De transitie leidt tot meer boeren en kleinere boerenbedrijven. Maar wel met een beter inkomen en minder lasten.”
Direct keihard aanpakken dus? Of juist niet?
Volgens Geluk Centraal moet je de actievoerders niet gelijkstellen met boerenacties. En het lijkt ons derhalve ook niet zuiver iedere boer te vragen of hij achter de acties staat, net als dat je een moslim niet vraagt of hij achter terreurdaden staat van een psychiatrisch patiënt die zegt dat hij in naam van een hogere macht handelt, noch dat je een willekeurige katholiek vraagt afstand te nemen van allerlei seksueel misbruik door geestelijken.
Het is wat ons betreft nu nog te vers om te zeggen wat we ‘er mee moeten’. Dan neem je je besluiten met een boel adrenaline in je lijf. Op korte termijn lijkt het ons daarom vooral van belang dat er geen grote ongevallen gebeuren, dat er niet iemand in de file een hartaanval krijgt en dat de hulpdiensten er dan niet bij kunnen. We roepen de boeren wél op om van hun acties weer demonstraties te maken. En geweld, intimidatie en wetsovertredingen achterwege te laten.
Als de rust is wedergekeerd, moeten rechters maar eens nadenken over de straffen voor de groep actievoerders die zich niet aan de wet hielden en soms alle grenzen van normaal demonstreren overstaken. Daarbij verwijzen we graag naar dit artikel dat we eerder schreven over een gemoderniseerd strafrecht.
De rol van de politiek en de staat
Daarmee zeggen we nog iets anders. Het zijn niet de boeren en hun radicale actievoerders die het grootste probleem vormen. Dat wordt namelijk gevormd door de stuurloosheid van de politiek. Daar lijkt geen enkele behoefte problemen fundamenteel aan te pakken. Wel lijkt er vooral drang om over vier jaar weer herkozen te worden.
Daarom is de klimaatproblematiek (waar het stikstofprobleem maar een klein onderdeel van is) als langetermijn-issue nooit serieus aangepakt. Hetzelfde zien we bij de discriminerende Belastingdienst en de toeslagenaffaire. Of de aanpak van de infrastructuur, ‘pappen en nathouden’ is daar het devies in plaats van een langetermijnvisie. Ook in de gezondheidszorg gaat het al jaren mis: tot op het bot uitgekleed, niet meer in staat om maar de kleinste tegenslag op te vangen. Laat staan een volgende pandemie.
Ten slotte
Als je je al die jaren gewoon aan de wet hebt gehouden en nu krijg je de kous op je kop, dan kunnen we ons best voorstellen dat je kwaad wordt. Dat je er geen begrip voor hebt dat die wetten waar je je aan hield feitelijk niet deugden. Maar als je goed kijkt zie je dat jouw sector bestuurd wordt door allerlei hotemoten die er zelf schathemel rijk van worden en jouw met torenhoge hypotheken achterlaten.
Hoog tijd dus om te protesteren tegen die misstanden. Maar dan wel tegen de juiste personen en instanties en vóór het behoud van een eerlijke en duurzame agrarische sector. Als je als boer daarvoor naar het Malieveld gaat, dan staan wij als Geluk Centraal naast je. En met ons – dat weten we zeker – heel veel Nederlandse burgers en boeren die al eerder die stap durfden te maken.
