Er kleven alleen een aantal problemen aan. Ten eerste: je bent zo goed als je laatste oplossing. Er is namelijk niets anders om je aan vast te houden. Als de oplossing niet blijkt te werken, loopt het leiderschap een flinke deuk op. Nog een reden: het is lastig om dingen fundamenteel te veranderen. Je kijkt namelijk niet veel verder dan je neus lang is. En ten slotte: pragmatici komen niet tegemoet aan de diepe wens van veel mensen om emotioneel geraakt te worden.
Een alternatief is een leider die mensen meevoert in een inspirerend vergezicht. Dat biedt op een andere manier flexibiliteit. Je mag er een oplossing naast zitten, zolang het vergezicht maar niet uit zicht raakt. Bovendien kun je op basis hiervan partijen bij elkaar brengen en zo fundamenteel iets veranderen. Ten slotte bedient het vergezicht de op emotie ingestelde mens: als de praktijk even tegenvalt, kan hij of zij zich altijd nog wentelen in het geloof in een betere toekomst.
Maar daar zeg je iets: geloof. Een vergezicht is onzeker dus de nieuwe leider moet ervoor zorgen dat mensen in hem of haar geloven. Geloof is als het drinken van alcohol. Je moet eerst een zekere weerstand overwinnen, maar eenmaal overstag ben je er moeilijk weer van af te brengen. Op een vergelijkbare manier heeft een leider de standvastigheid van zijn volgers nodig als een vergezicht even niet zo realistisch meer blijkt.
Zijn de nieuwe politici in staat om mensen in hen te laten geloven? Tot nu toe lijkt dat in ieder geval geen geloof dat verschillen overbrugt.
Caroline is er voor de Boer en Boze Burger. Rob en Frans staan aan de groene kant. Zij ontlenen allen hun geloof-waardigheid aan het lidmaatschap van een specifieke groep. Je mag hopen dat er ook iemand opstaat die geloof afdwingt bij politieke tegenstanders.
Geen ritselaar of parochiepreker, maar iets daartussenin. Een ritselaar zonder geritsel. Een preker zonder parochie. Dat zou pas echt nieuw leiderschap zijn. Of eigenlijk is dat heel ouderwets. Het is wat voorheen alle grote leiders hebben gedaan.
Roland van der Vorst is hoofd innovatie Rabobank en ceo van Rabo Carbon Bank en publiceerde deze column ook in het Financieele Dagblad.
