Inmiddels heb ik me samen met vooruitdenkers, wetenschappers, bestuurders, ondernemers en betrokken burgers verenigd en werken we vanuit Geluk Centraal al maanden aan de benodigde hervormingen op verschillende thema’s. Ondanks de vele uitdagingen focus ik me in dit artikel op onze pijler gelijkheid.
Hoewel er stappen zijn gezet om de kloof te verkleinen, is er nog veel werk aan de winkel. Veel mensen vinden dat het huidige systeem, met zijn complexe regels en wetten, de gelijkheid in de samenleving in de weg staat. In plaats van te denken in hokjes, met bijvoorbeeld toeslagen en de bijstand, pleit ik voor een eenvoudiger systeem, waarbij iedereen gelijk wordt behandeld. Het is belangrijk om te realiseren dat gelijkheid niet alleen betekent dat iedereen hetzelfde krijgt, maar ook dat iedereen dezelfde kansen heeft om zichzelf te ontwikkelen en te groeien. Door het huidige systeem worden veel mensen in hokjes geduwd, waardoor ze niet de mogelijkheid krijgen om hun talenten te ontwikkelen. Dit is niet alleen jammer voor de betrokken personen zelf, maar ook voor de samenleving als geheel.
Het is daarom belangrijk om te denken aan andere manieren om bij te dragen aan de samenleving. Een mogelijke oplossing is om te spreken over een maatschappelijke bijdrage, in plaats van belastingen. Hiermee wordt benadrukt dat het gaat om het bijdragen aan de samenleving, en niet om het afdragen van geld aan de overheid. Dit kan helpen om mensen meer betrokken te maken bij het maatschappelijk debat en hen te motiveren om bij te dragen aan de samenleving.
Ook het onderwijs speelt een belangrijke rol bij de bevordering van gelijkheid tussen arm en rijk. Positief onderwijs kan helpen om de talenten van mensen weer te zien, in plaats van hen te bekijken door het lens van hokjes en nummers. Door mensen te zien als individuen, met unieke talenten en capaciteiten, kan de samenleving weer meer waardering hebben voor verschillende denkbeelden en perspectieven.
Minimale bestaanszekerheid zorgt voor participatie
Het idee van een basisinkomen of een Maatschappelijk Inkomen zoals Geluk Centraal het noemt, is bedoeld om iedereen een vast bedrag te geven waarmee men de basisbehoeften kan vervullen. De gedachte hierachter is dat dit de samenleving inclusiever en eerlijker maakt, aangezien iedereen een vertrekpunt heeft en gelijke kansen krijgt. Veel mensen denken echter dat dit er voor zal zorgen dat mensen niet meer willen werken. Dit is echter een misvatting.
Uit onderzoek is gebleken dat mensen juist meer bereid zijn om te participeren in de samenleving als ze een bepaalde mate van bestaanszekerheid hebben. Bij een basisinkomen of Maatschappelijk Inkomen zoals wij het noemen, wordt dit vertrekpunt niet meer nul, wat het verkrijgen van werk en deelname aan de samenleving aanzienlijk verbetert. Dit geldt zowel voor de traditionele beroepsbevolking als voor groepen die momenteel moeilijk deel kunnen nemen aan de arbeidsmarkt, zoals bijvoorbeeld mantelzorgers, anders denkenden en zzp’ers.
Geluk Centraal is van mening dat het niet uitmaakt waar je wieg staat, iedereen heeft namelijk recht op een gelukkig leven. Een Maatschappelijk Inkomen kan daar een bijdrage aan leveren. Het systeem is eenvoudiger en begrijpelijker voor iedereen, waardoor mensen niet meer vast komen te zitten in hokjes en nummers. Hierdoor zullen talenten van mensen weer zichtbaar worden en zullen ze zich meer betrokken voelen bij de samenleving.
In plaats van te focussen op de misvatting dat mensen niet meer zullen willen werken, zou men zich beter kunnen richten op de positieve effecten van een Maatschappelijk Inkomen. Het kan bijdragen aan een gelijk vertrekpunt en gelijke kansen voor iedereen, wat weer een positief effect heeft op de samenleving.
Inkomen = inkomen, ook als het niet uit arbeid is
Inkomen is een belangrijk aspect van onze economie en samenleving. Het bepaalt grotendeels hoe we kunnen leven en onze verplichtingen aan anderen en aan de samenleving kunnen nakomen. Inkomen wordt gedefinieerd als geld en andere vergoedingen die iemand ontvangt in ruil voor zijn arbeid of andere activiteiten. Dit omvat naast salarissen, uitkeringen, winst uit de onderneming ook de meerwaarde van je woning, rendement op aandelen of een erfenis. Het is natuurlijk raar dat we op dit moment inkomen uit arbeid per definitie zwaarder belasten.
Geluk Centraal pleit voor een eerlijkere belasting op inkomen, ongeacht waar het vandaan komt. Het gelijk belasten van inkomen, ook wel flat tax genoemd, maakt het belastingstelsel eenvoudiger en begrijpelijker voor iedereen. Het betekent dat dezelfde belastingregels gelden voor iedereen, ongeacht hun bron van inkomen.
Door toeslagen en aftrekposten af te schaffen en een menukaart die is gekoppeld aan het maatschappelijk inkomen te introduceren, creëen we een sturend mechanisme aan de voorkant en dit stelt mensen in staat om de kosten van hun persoonlijke situatie of omstandigheden te dekken. Dit systeem is effectief en niet fraudegevoelig, omdat het is gebaseerd op vertrouwen en niet op wantrouwen. Bovendien kan het controlesysteem worden vereenvoudigd en afgebouwd, waardoor er meer geld beschikbaar komt voor de samenleving. Inkomen is meer dan geld alleen. Het betekent de mogelijkheid om onze verantwoordelijkheden en verplichtingen aan anderen en aan de samenleving na te komen. Een eerlijker en begrijpelijker belastingsysteem is in mijn ogen daarom niet alleen in het belang van de individuele persoon, maar ook van de samenleving.
Iedere vorm van inkomen hetzelfde belasten
Flat taks, ook wel flat-rate taks of vlaktaks genoemd, is een belastingstelsel waarbij inkomsten, ongeacht de herkomst, gelijk belast worden met dezelfde percentage. Dit maakt het belastingstelsel eenvoudiger en begrijpelijker voor iedereen en biedt meer transparantie. Er zijn verschillende landen die al een flat tax systeem hebben ingevoerd met verschillende resultaten. Een bekend voorbeeld is Estland, waar ze in 1994 een flat tax invoerden. Het land is sindsdien gegroeid en economisch stabiel geweest, en het is een aantrekkelijke bestemming geworden voor investeerders en ondernemers. Een ander voorbeeld is Hongarije, waar ze in 2011 een flat tax systeem invoerden en dit heeft geleid tot meer investeringen, groei en economische stabiliteit. Ook Rusland en Roemenië ervaren nadat ze flat tax invoerden positieve resultaten.
Geluk Centraal is sterk voorstander van een flat tax in Nederland, aangezien het systeem eenvoudiger, begrijpelijker en transparanter zal zijn. Bovendien zal dit bijdragen aan meer economische groei, stabiliteit en aantrekkelijker zijn voor investeerders en ondernemers.
Vereenvoudig het belastingstelsel
Het belangrijkste idee achter flat tax is om het belastingsysteem sterk te vereenvoudigen door toeslagen en aftrekposten af te schaffen en te komen tot een eenvoudige regeling die begrijpelijk is voor iedereen. Tevens zorgt het Maatschappelijk Inkomen, zoals toegelicht, voor een sturend mechanisme aan de voorkant, waarmee we kunnen anticiperen op persoonlijke situaties en omstandigheden.
Het Maatschappelijk Inkomen (ook wel basisinkomen genoemd), waarmee minimale bestaanszekerheid wordt geboden aan iedereen, staat nog volop ter discussie. Maar ik ben van mening dat een basisinkomen de mogelijkheid biedt om de vereenvoudiging van het stelsel voelbaar te maken voor iedereen. Bovendien pleit Geluk Centraal ook voor de actuele discussie over een maximum inkomen of vermogen, om zodoende te zorgen voor een eerlijker verdeling van inkomsten en vermogens.
Oxfam Novib heeft onlangs onderzoek gepubliceerd over dit onderwerp, wat aantoont dat het mogelijk is om een eerlijker verdeling van inkomsten en vermogens te realiseren. Als we in staat zijn om de voordelen van vereenvoudiging te voelen en hier voor terug te krijgen wat we verwachten, dan kunnen we volgens Geluk Centraal ook meedenken in deze discussie.
Zaken als gezondheidszorg, onderwijs, openbaar vervoer, energie, etc. moeten naar mijn mening dan ook collectief geregeld worden en kunnen worden gefinancierd door de maatschappelijke bijdrage en het sterk efficiënter maken van ons systeem. Hierdoor kunnen we een samenleving realiseren die gericht is op geluk en welzijn.
Een vereenvoudigd belastingstelsel waarbij iedereen gelijk bijdraagt aan het maatschappelijke collectief: het is een gelukkig ideaal dat steeds meer aandacht en draagvlak krijgt in onze samenleving. Ik pleit dan voor een systeem waarbij het belastingproces wordt vereenvoudigd en waarbij de belastingaangifte op één ‘A4-tje’ overzichtelijk weergeeft wat de bijdrage is aan het collectief en wat er met die bijdrage wordt gefinancierd. Dit zou niet alleen het belastingstelsel eenvoudiger en transparanter maken, maar ook de bereidheid om te betalen vergroten.
Een mogelijkheid om dit te visualiseren is om de te vragen maatschappelijke bijdrage symbolisch in een groene enveloppe te presenteren, wat een directe verbinding legt tussen de bijdrage en de collectieve voorzieningen die hiermee worden gefinancierd. Denk aan zaken als gezondheidszorg, onderwijs, openbaar vervoer, energie, etc. Door de bijdrage op deze manier transparant te maken, wordt het voor de burgers duidelijk waar ze voor betalen en hoe hun bijdrage bijdraagt aan het collectieve belang. Hierdoor wordt het voor velen vanzelfsprekend om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en bij te dragen aan de samenleving. Een eenvoudig en transparant belastingstelsel kan daarom een belangrijke stap zijn naar een samenleving waarin iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het collectieve belang en waarin het begrijpelijk is wat er met de bijdragen gebeurt.
Dienend leiderschap
Kortom de noodzaak om van het traditionele welvaartsdenken af te stappen en te focussen op welzijn en geluk wordt met de dag voelbaarder. Ik geloof dat het nieuwe fundament voor onze samenleving rondom dienend leiderschap moet worden gebouwd, uitgevoerd door autoriteiten die koersen op geluk voor mens en samenleving. Hierbij gaat het om gelijke kansen, gezondheid en een groene omgeving, en het is belangrijk dat mensen omzien naar elkaar en betrokken zijn bij hun eigen omgeving. Het idee van een basisinkomen en minimale bestaanszekerheid voor iedereen is een belangrijk aspect om gelijke kansen te creëren.
Samen met de vooruitdenkers van Geluk Centraal moedig ik mensen aan om zelf verantwoordelijkheid te nemen en niet af te wachten, omdat het leven geen generale repetitie is. En dat is daarmee ook direct de titel van mijn boek dat gaat over de noodzaak om van het traditionele welvaartsdenken af te stappen en te focussen op welzijn en geluk.
“Het leven is geen generale repetitie.”
